Dag 86 Van Larrasoaina naar Pamplona (17 km)

De route is weer prachtig. En de ontvangst in Pamplona zeer gastvrij. Via de middeleeuwse Magdalena-brug betreden we de oude stad. Spontaan biedt een passerende vrouw aan ons samen op de brug op de foto te zetten.

Pamplona is kleurrijk en levendig. Natuurlijk bekend van de stierenloop. En van de stierengevechten. Wereldberoemd door 'Fiesta' het boek van Hemingway. Over de Sanfermines waar de stierenloop deel van uitmaakt.
De kathedraal is schitterend. Alleen te bereiken via het museum. Pelgrims krijgen korting. De kaarsen in de kathedraal zijn nep. Euro ingooien. Dan gaat er een lampje branden. Dus niet.
We logeren in 'Casa Paderborn'. Inderdaad, een Duitse refuges. De verademing is de kleinschaligheid, 30 plaatsen, verdeeld over zes kamers. Ze wordt beheerd door vrijwilligers. Nu een ouder Duits echtpaar. De lijst met instructies is haast langer dan we kunnen bevatten.
Han is druk met het regelen van een overnachting voor morgen. Hij blijft in Pamplona en vliegt woensdag terug. Voor een hele feestelijke gebeurtenis: Jolanda, zijn schoondochter, promoveert donderdag aan de Erasmus Universiteit. Ze wordt doctor in de orthopedagogiek (Proefschrift: 'Langdurig klinisch behandeld in de kinder- en jeugdpsychiatrie; een follow-up onderzoek na 5 tot 25 jaar'). Zondag vliegt Han weer terug naar Pamplona. Vandaar met bus of trein naar waar ik ben. En dinsdag weer op pad.
Ik ga morgen dus gewoon door. Iemand moet tenslotte het werk opknappen. De bestemming is Puenta la Reina....
Totaal na 77 etappes: 2.001 km

Dag 85 Van Roncesvalles naar Larrasoaina (26 km)

De pelgrimsmis, gisteravond in Roncesvalles, wordt druk bezocht. De cantorij zingt 'Tolite Hostias'. Prachtig. De mis is verder in het Spaans. Ze eindigt met de pelgrimszegen. We kunnen dus weer als gezegende pelgrims verder.
Het slapen in de enorme zaal met 120 mensen gaat heel goed. Stipt om tien uur gaat het licht uit en is het stil. En om zes uur weer aan. Dus al om half zeven op pad. We trekken nu door Navarra. Het landschap en de inrichting ervan zijn direct anders dan het Franse. Ook heel mooi. Vandaag gaat het over heuvels, weiden en door bos. En door een paar schilderachtige dorpjes.
Onderweg komt ons een Fransman achterop. Hij is gestart in Vezelay. Wilde een week gaan. Is inmiddels al ruim een maand onderweg. Afhankelijk van zijn thuissituatie en een overbelast been komt hij in Santiago. Kennelijk zomaar ineens betoverd door de reis.
Nu (14.00 uur) wachten we op een plaats in de herberg. Vanaf 15.00 uur kun je je inschrijven. Om de volgorde te bepalen staan alle rugzakken in een lange rij tegen elkaar. Op volgorde van aankomst. We slapen vannacht met 40 personen in een zaal. Op het terras wordt het onverwacht gezellig. Met allemaal pelgrims die nog maar net gestart zijn. We zien wel wie we nog echt gaan ontmoeten.
Morgen een korte etappe. Dat betekent dat we tijd hebben om rond te kijken. Dat is dan in Pamplona.
Totaal na 76 etappes: 1.984 km

Dag 84 Van St-Jean-Pied-de-Port naar Roncesvalles (26 km)

We zijn in Spanje! Over de Pyreneeën. De etappe is natuurlijk zwaar. Maar eigenlijk valt het ook wel mee. We hebben wel al zwaardere etappes gehad. Het weer werkt ook mee. Gedurende de hele (lange en soms steile) klim is het wel helder, maar bewolkt. Het wordt zelfs fris. Zo fris dat ik mijn fleecevest aantrek.

Net voor we Spanje intrekken komt de zon door. Dat is binnen een half uur gaan van het hoogste punt. De 'Pas van Cisa' op 1.450 m. Daar breekt de hemel open en zien we de blauwe lucht. En plotseling zie ik iets bijzonders. Ik kijk naar de hemel. En zie een heldere, stralende ster. Een compleet nieuwe ster. En ze heeft al een naam: Charlotte. Zacht fluister ik 'Dag lieve Charlotte. Het doet me verdriet dat je zover weg bent. Maar ik ben wel blij dat ik je zie. Ik moet je de groeten doen van je vader Steven. Dat heb ik hem beloofd. En vast ook wel van je moeder Rinske. En van je opa en je oma. En van iedereen die van je houdt. Wil je voor altijd bij ons blijven. En blijven stralen?'
En dan begint de lange steile afdaling....
Er zijn veel nieuwe pelgrims onderweg. Gestart in St-Jean. Velen kunnen maar een deel van de route doen. Weinigen gaan helemaal door naar Santiago. Een grote groep Duitse pelgrims laat zich al hoog op de beklimming afzetten. Daar starten zij hun tocht. Bij aankomst in Roncesvalles reserveren we gelijk een bed in de Collegiale. De enorme pelgrimsherberg van het klooster. Met maar liefst 120 slaapplaatsen. In een grote zaal. Alle plaatsen zijn bezet! Zal me benieuwen of je dan goed slaapt. Je moet ook gelijk een plaats in het restaurant reserveren. Anders geen warme hap vanavond.
Maar eerst gaan we om zeven uur naar de mis. En morgen is het weer: Ultreia - steeds verder...
Totaal na 75 etappes: 1.958 km

Dag 83 Saint-Jean-Pied-de-Port (rustdag)

Er klinkt zachte muziek. Het is er rustig. Druilerig weer. Relatief weinig mensen op straat en in de kerk van St. Jean. Ik ontsteek een kaars. Zet die bij de andere kaarsen. Een zee van licht. De dag voor het verschrikkelijke nieuws van Charlottes overlijden hebben Marja en ik ook een kaars aangestoken. Die was heel speciaal bedoeld als teken van dankbaarheid, vreugde en verwachting voor het nieuwe leven dat Jenneke en Robbie verwachten.
Hoe kwetsbaar kan leven zijn?
Met St-Jean bereiken we onze derde 'grote' pleisterplaats. Eerst Vezelay, toen Le Puy. En nu St-Jean. De volgende is heel dichtbij: morgen Roncevalles en daarmee Spanje. En dan Santiago. Maar dat wordt wel de eerste week van oktober. We hebben inmiddels ruim 1.900 km afgelegd. Nog 800 te gaan.
Morgen de grote oversteek over de Pyreneeën. Via de Route Napoleon over de Pas van Cize. Van 180 m naar 1.430 m. Om te eindigen op 950 m. Gelukkig wordt er wat beter weer verwacht.
Vandaag hebben we al ieder onze tent, slaapmat en Franse routeboekjes naar huis gestuurd. Dat scheelt toch weer 2 kg. Heb ook de kapper bezocht. Is weer keurig kort. Groeit wel weer aan voor ik thuis ben. Ook de route voor de komende dagen bestudeerd. En een globale planning gemaakt voor onze reis door Spanje. Zoals het nu is zullen we in Burgos en Leon nog een rustdag houden. Er is bovendien een etappe van maar liefst 38 km. Die zullen we wel in twee etappes knippen. We zien het onderweg wel.
Nu eerst Spanje in....

Dag 82 Van Ostabat naar St-Jean-Pied-de-Port (22 km)

Het is een prachtige dag. Met een mooie route. In een lange stoet trekken de pelgrims naar St-Jean. Voor ons de derde belangrijke mijlpaal. Via de Jacobspoort betreden de pelgrims de stad. We staan daarmee onmiddellijk in wat deel uitmaakt van het historische centrum. Het is er direct druk en toeristisch.
Ons verblijf ligt kort na de Jacobspoort. Naast het druk bezochte bureau voor pelgrims. En het is er werkelijk druk. Een drietal vrijwilligers ontvangt de honderden pelgrims. Plaatsen een stempel in de pelgrimspas en geven advies over de Spaanse route. Veel van de pelgrims hebben we nog nooit gezien. Hebben ook nog hele schone kleren. Die zullen hier wel starten. We bekijken ze wat meewarig. Wij hebben tenslotte al ruim 1.800 km afgelegd. Voor veel anderen is St-
Jean het (voorlopige) eindpunt.
Han wil perse zijn rugzak meenemen als we direct na aankomst een pression gaan drinken. Later wordt me duidelijk waarom. 'Zo hoor je erbij. Je bent geen toerist. Die horen er niet bij. En wie hier start hoort er nog niet bij'.
Bij binnenkomst in ons verblijf wordt Han zeer enthousiast begroet door een jonge dame. Edith. Heeft haar ontmoet toen ik in Nederland was. Is toen een aantal dagen met haar en anderen opgetrokken. Zo zie je maar weer: op de camino kom je iedereen altijd weer tegen.
Nog even over gisteravond. Het was weer uiterst gezellig tijdens het gezamenlijke diner. Bijzonder is dat we worden vermaakt door een Baskische zanger. Systeem: hij zingt een regel voor, wij herhalen. De melodie gaat prima. Maar de woorden.... ik voel me net als Mr Bean. Dat meld ik ook mijn tafelgenoten, die vervolgens van de bank rollen van het lachen.
In ons pension mogen we niet zelf onze kleren wassen. Dat doet de hospita. Dat willen we nog wel vaker. Wat een luxe!
Totaal na 74 etappes: 1.932 km

Dag 81 Van Aroue naar Ostabat (23 km)

Ze doet alles alleen. Mme Barneix. 77 Jaar. Op de boerenhoeve een km voor Aroue. Dat betekent iedere dag alle bedden verschonen, schoonmaken, inkopen doen, diner en ontbijt maken. Er zijn maar liefst 11 gasten. 2 Frans-Canadezen, 7 Fransen en wij. Haar zoon helpt bij de ontvangst van gasten en het serveren.
De gasten eten allemaal tegelijk. Aan een grote tafel. Het wordt nog onverwacht gezellig. Goed eten, lekkere wijn en aangenaam gezelschap.
Het verblijf voldoet niet meer aan de wettelijke eisen. Daarom staan Mme Barneix of haar zoons voor de moeilijke keus: stoppen of nieuwbouw. Voor de pelgrims is nieuwbouw de beste optie. Er zijn heel weinig voorzieningen in Aroue. In ieder geval: een diepe buiging voor Mme Barneix!
Op onze route passeren we vandaag de 'Steen van Gibraltar'. De naam is afgeleid van het Baskische 'Chibaltarem'. Dat betekent 'Heilige Salvator'. Deze steen markeert de plek waar de Via Podiensis, die start in Le Puy-en-Velay, samenkomt met twee andere Franse Jacobswegen. Die uit Tours en Vezelay.
De route loopt door Baskisch heuvelland. Rond de middag komt de zon door. Heel aangenaam. Ook handig om onze was snel te drogen. Vannacht slapen we weer in een boerderij. 1 km na Ostabat. Dat betekent 2 km extra voor een biertje. Wel op de route. Dus morgen is het iets korter.
Nu (21.30 uur) zitten we te zingen na het eten. Met wel 22 personen. Daarover morgen meer.
Totaal na 73 etappes: 1.910 km

Dag 80 Van Navarrenx naar Aroue (19 km)

We zien hen al een week. Vooral in de etappeplaatsen. Hij een reus van een man. Zij een dreumes van een vrouw. Ik schat hen op begin 70. Ze past moeiteloos onder zijn oksel. Een paar dagen geleden kwamen ze aanlopen. Beiden met een behoorlijke rugzak. Dus toch pelgrims. Zonder rugzak heeft hij vaak liefdevol zijn hand op haar schouder. Ze zijn Frans. Hij spreekt ook vloeiend Arabisch en Spaans. Heeft jaren in Libië en Syrië gewoond. Is nu vinoloog. Doet daar nog wel wat aan.
Al vijf keer naar Santiago getrokken. Vanuit Saint-Jean, dus de Spaanse route. De eerste keer in 18 dagen! Dat betekent rond de 50 km per dag. Nu gaan ze naar St-Jean. Dan stoppen ze. Voor dit jaar. Vandaag komen we ze onderweg tegen. Aroue is klein. Veel pelgrims vinden er geen slaapplek en moeten naar elders. Zij ook. Hij heeft een oud routeboek en is onzeker over de te nemen weg. We kunnen ze helpen. Interessante, vriendelijke mensen. Een verrijking ze te ontmoeten.
De hele dag is het zwaar bewolkt. In de verte horen we steeds wat onweer. Vanmiddag regent het een paar uur. Het is een korte etappe. Laat vertrokken (rond half negen). Toch zijn we al om één uur op onze bestemming. Het regent dan al flink. Dus nat. We slapen en eten in een boerderij. Net voor Aroue. Wel op de route. We hebben bedden in een soort voorkamertje. Drie anderen moeten bij ons bed langs om bij hun slaapplek te komen. Bijzonder.
De hele middag geeft de telefoon al aan: 'geen service'. Zal vanavond nog eens proberen dit verhaal te versturen. We zijn nu in Frans Baskenland. Het allerlaatste stukje Frankrijk.

Dag 79 Van Arthez-de-Béarn naar Navarrenx (31 km)

Vandaag wil ik eigenlijk over de GVR (Grote Vriendelijke Reus) berichten. Hij doet samen met zijn poppevrouwtje de Camino. Alleen, er is een ander verhaal tussen gevlogen. De GVR komt later.
Zodra Han hem ziet, krijgt hij een spontane allergie uitbarsting. Ik ben wel nieuwsgierig naar hem. Gisteren was hij al in dezelfde gîte. We zijn de enige drie gasten. Hij heet Horst, 59 jaar. In de VUT. Was opleidingsfunctionaris bij de BASF. In Ludwigshafen. Woont in Rudelsheim. Hij gaat door tot Compostelle. Zijn vrouw en zoon (29 jaar, afgestudeerd en praktiserend orthopeed) gaan beiden naar de kerk.
Horst heeft daar niets mee. Zijn motivatie om de Camino te doen is om zijn vrouw en zoon te bewijzen dat hij deze tocht kan volbrengen. Op sportieve gronden. Hij loopt wel mank van de blaren, maar zal het wel redden. Nodigt zich direct uit om vandaag met ons mee te gaan. Voor een dag geen probleem. Hij vindt dat, als je besluit de camino te doen, je eerst je problemen thuis of op het werk moet oplossen. De camino geeft geen oplossing. Ik ben het met hem oneens. De camino kan je wel degelijk nieuwe inzichten bezorgen die kunnen leiden tot het oplossen van vragen en problemen. Zijn vrouw is vandaag jarig. Op het biertje wachten we nog. Misschien toch een beetje een typische man?
Tussen bergruggen liggen altijd dalen. Met beken en riviertjes. Als pelgrim kun je in elk ervan altijd je voeten wassen. Je komt er steeds dichtbij. En dat betekent veel klimmen en dalen. Dat maakt de route vandaag ook weer zwaar. De zon houdt zich schuil achter een wolkendek.
Die werkt dus mee vandaag.
Vannacht slapen we weer in een gîte. Toevallig op een zespersoonskamer met onze Duits-Zwitserse vrienden. Ongepland. Wel gezellig.
Nu nog een meevaller. We zijn al op donderdag in St-Jean. Dat betekent vrijdag een rustdag. En zaterdag over de Pyreneeën. Spanje in.
Ultreia - Steeds verder....
Totaal na 71 etappes: 1.778 km

Dag 78 Van Arzacq-Araziguet naar Arthez-de-Béarn (30 km)

Hij is een mooie man. 40 jaar. Ziet er zeer goed uit. Weet hoe hij zich moet verzorgen. Hij heet Carlo. Spreekt drie talen vloeiend. Is charmant en onderhoudend. Naar iedereen die hij ontmoet. Italiaanse vader, Spaanse moeder. Geboren en getogen in Zwitserland. Zijn ouders
werkten daar in een textielfabriek. Wonen inmiddels in Italië. Rimini.
We ontmoeten hem op het terras waar we gisteren een biertje namen. En het pelgrimsmenu verorberden. Hadden hem daarvoor ook al wel gezien. Sinds enkele dagen trekt hij over dezelfde route. Hij gaat ook door naar Santiago. Alleen via een andere route. Hij neemt de Camino du Nord. Wij de Camino Frances. Hij is ongebonden. En zegt kapper te zijn. Dat kan waar zijn maar ik heb mijn twijfels. Hij doet de camino omdat hij zich afvraagt wat hij wil met de rest van zijn leven. Hij heeft het gevoel dat hij nu nog iets te kiezen heeft. In Zwitserland leef je om te werken. In Italië werk je om te leven. Zoals zijn in Italië wonende zus hem zei. Ben benieuwd hoe het verder gaat. Als we hem toch over enkele weken weer treffen zal ik eens informeren.
Het terras waar we zitten ligt op een enorm groot plein. Daar komen alle doorgaande wegen op uit. Arzacq is eigenlijk alleen maar een groot kruispunt van wegen. De route vandaag is weer lang. En heet, 40 gr. In de zon uiteraard, maar daar lopen we ook in. Heuvels met weiden. Maar ook weer maïsvelden in de dalen. De route loopt naar het zuid-oosten. Dus schuin naar de Pyreneeën. Morgen de voorlopig laatste lange etappe. 31 km naar Navarrenx. Daarna worden de etappes wat korter. We schieten in ieder geval wel goed op!
In Arthez is het feest. Al twee dagen. We eten het pelgrimsmenu in de plaatselijke herberg. Samen met een Duits en een Zwitsers stel. Ulli & Mathias en Barbera & Stefan. De kok, die ook de bediening voor zijn rekening neemt, is duidelijk dronken. Dat bevestigt hij door 4 verkeerde voorgerechten te serveren. Ook de eigenaar, die wat later aankomt heeft duidelijk in de feestvreugde gedeeld. Uiteindelijk komt het nog redelijk goed.
Vannacht slapen we in een gîte van de gemeente: Gîte La Maison de Pélerins. We hebben er zelfs een tweepersoonskamer! Morgenvroeg is alles hier gesloten. Dus we gaan weer vroeg op pad.
Totaal na 70 etappes:1.747 km

Dag 77 Van Aire-sur-l'Adour naar Arzacq-Arraziguet (33 km)

Adour ontwaakt vroeg. Ook op zaterdag. De bakker is al om 5.30 uur open. Wij staan dan net op. Het terras is al om 7 uur open. Bij vertrek dus ook al koffie! En het is al wat bedrijvig op straat.
Waarschijnlijk komt dat allemaal door de brug. Een belangrijke verbinding over de Adour.
Bij het verlaten van Adour, wordt het in een prachtig strijklicht gezet door de opkomende zon. Om kwart voor negen zien we voor het eerst de toppen van de Pyreneeen! Heel in de verte. Met laaghangende bewolking ervoor.
Vrijdag zijn we pas aan de voet ervan. Onze tocht voert vooral door onafzienbare maïsvlakten. De laatste tien km gaat het ook weer heuvelen.
Vlak bij Arzacq komen we in het departement Pyrenees-Atlantique. Het laatste departement waar de Jakobspelgrims in Frankrijk doorheen trekken.
De tocht vandaag is lang en zwaar. We zijn pas om half vier in Arzacq. Na de middag is het zeker 30 gr. We zweten peentjes. En de laatste kilometers voel je je hele lijf. Een heerlijke douche en frisse voetbalsem doen wonderen. En natuurlijk even een dutje. Dan voel je werkelijk je hele lijf. Maar ook de vermoeidheid van je afglijden.
Heerlijk. En natuurlijk is een ijskoud pilsje op het terras een passend medicijn.
Totaal na 69 etappes:1.717 km

Dag 76 Van Nogaro naar Aire-sur-l'Adour ( 27 km)

Ik heb een nieuwe Jacobsschelp! Hoe blij kan een pelgrim zijn! Daarover straks meer.
De camping ligt midden in de stad. Het is een groot open veld met hier en daar een boom. Direct aan de rivier l'Adour. Vlak bij de belangrijke brug over deze rivier (150 m). Naast een kleine stierenvechters arena. Vanaf onze plek kijken we ook tegen de brug aan. Maar zo'n 30 plekken zijn bezet.
Bij het opzetten van de tent ontdek ik nog een vluchtschade. Van de flexibele stang zijn het elastiek en de hoes kapot geschuurd en de buis is wat beschadigd. Kan gelukkig nog wel gebruikt worden. Vermoedelijk stuur ik de hele handel terug vanuit St. Jean.
Bij aankomst op de camping en na opzetten tent, scheurt Han gelijk weg. Om een schoenmaker te zoeken. Zijn hakken zijn alweer helemaal afgesleten. Hij loopt ook het vuur uit zijn sloffen! Bovendien heeft hij een kleine week dubbele arbeid verricht. Pas twee weken geleden zijn de hakken vervangen in Condom. Helaas is de enige schoenmaker ermee gestopt. Dus moeten we het ergens anders op de route proberen.
In de kathedraal worden we hartelijk ontvangen. Men heeft voor pelgrims een groot pelgrimskantoor ingericht. De diensdoende gastheer en -vrouw zijn duidelijk blij met onze komst. Direkt een bekertje koud water. Met citroensmaak. Heerlijk. Koekjes. En enthousiast gepraat. Bovendien kan ik er een nieuwe schelp uitzoeken. Een heel bijzondere. Met een beschilderde binnenkant. Waar je een pelgrim al blij mee kunt maken! Uiteraard direkt op mijn tas vastgemaakt. Hopelijk houdt deze totdat we weer thuis zijn.
Inmiddels zijn we in bet Departement Des Landes aangekomen. Morgen verder.
Totaal na 68 etappes: 1.684 km

Dag 75 Van Lamothe naar Nogaro (27 km)

Vannacht was het oorverdovend stil. Geen enkel achtergrondgeluid. Zelfs geen wind. Zo maken we het zelden mee. Maar de weg roept ons. We trekken verder. Eerst over een oud trein tracé. Een mooi vlak pad, 7 km. Het brengt ons vlot en gemakkelijk in Éauze. Vandaar door wijngaarden, maisvelden en kleine bospercelen. In het heuvelachtige landschap van de Armagnac. Een mooie route.
Tot de middag is het bewolkt. Zelfs met een klein beetje heerlijk verfrissende motregen. Tegen de middag breekt de zon door. Daar hebben we weinig last van. Want al om twee uur komen we in Nogaro aan. We slapen weer in een gîte. Een grotere, met wel 40 plaatsen. Eten moeten we in Nogaro. Als het lukt wordt het iets met pasta's. Voor de nodige energie. Vanavond wel een extra biertje; onze oudste zus is jarig. Vanaf nu trekt ze van Drees!
In de romaanse basiliek 'Saint-Nicolas' van Nogaro zijn fresco's ontdekt. Uit de 3e eeuw. Onder andere van de Heilige Laurentius. Daarin afgebeeld een verhaal uit 258. Laurentius moet aan Keizer Decius 'kerkschatten' overhandigen. Vervolgens leidt Laurentius alle zieken, armen en kreupelen voor de keizer. Wat een mooi verhaal.
In de gîte ontmoeten we een Franse mevrouw. We kwamen haar eerder tegen op de pas van Aubrac. Dat is ruim twee weken geleden. Zo zie je maar; op de camino kom je iedereen steeds weer tegen.
Totaal na 67 etappes: 1.657 km

Dag 74 Van Condom naar Lamothe (27 km)

Het is nog donker. Kwart over zes. En mijn voeten zijn weer in beweging. Volgens het bord in de Kathedraal van Condom, is het nog 1.006 km. Dan zijn we in Santiago de Compostelle.
Het wordt heet vandaag, 37 graden. We hebben geluk. Als het licht wordt is het mistig. Volgens de routebeschrijving gaan we 'door een open landschap met weidse uitzichten.' We zien er weinig van door de mist. Voor Han is dit veruit de minst warme etappe sinds hij alleen verder ging. Tegen de middag pas trekt de mist weg en warmt het snel op. Het is nu dan ook zeker de beloofde 37 graden.
Gisteren in Condom wat kapotte spullen vervangen. En ducktape gekocht om mijn toptas te repareren. Helaas hecht het onvoldoende. Dan maar de tape met spelden vastgezet. Nu bivakkeren we in een gîte. In de 'middle of nowhere'. Wel met een schitterend uitzicht over de omgeving. Eigendom van Fritz. Een Duitse vijftiger. Hij is deze gîte 2,5 jaar geleden gestart. Staat nog niet in de boekjes. Mede daarom is het rustig. Een Frans gezelschap van vijf personen heeft net afgebeld. Fritz moppert terecht: die Fransen doen veel 'spookboekingen'. Per dag reserveren ze soms wel op vijf plaatsen en blijven uiteindelijk daar waar ze het dichtstbij zijn. Wij zijn nu de enige gasten.
De komende weken zijn de etappes behoorlijk lang. Altijd boven de 25 km. Vaak rond de 30! En het blijft nog even warm. We stellen ons erop in door zo vroeg mogelijk te vertrekken. Bij of voor het eerste daglicht.
Vandaag zijn we dus ook de magische grens van 1.000 km gepasseerd. Het is nu nog maar 979 km! Als de telling klopt. We zullen zien. Het ging in ieder geval vlot en soepel na de gedwongen onderbreking. Ook bij Han. Volgende week vrijdag zijn we in St-Jean-Pied-de-Port. Santiago komt in zicht.
Totaal na 66 etappes: 1.630 km

Dag 73 Rustdag in Condom

Tijd voor reflectie. Tijd ook om je af te vragen: 'Hoe nu verder.'
Vorige week was een achtbaan aan emoties. Hartverscheurend verdriet. Maar ook hartverwarmend afscheid van Charlotte. Alles wat nog voor haar gedaan kon worden aan zorg, aandacht en liefde is gedaan. Door Rinske en Steven, haar ouders. Door de familie en talloze vrienden, buren en bekenden.
En nu ga ik weer verder met mijn reis. Het afscheid van Charlotte Maria hoort daar voor altijd onlosmakelijk bij. Met in mijn pelgrimspas een ongewild maar heel kostbaar 'stempel'. Ik ben op reis 'Om het leven te vieren'. Kan dat nog wel?
Ja, dat kan. Charlotte is het leven! Ze is er nog bij en gaat met ons mee. Voor altijd. Bovendien heb ik nog een appeltje te schillen met Broeder Dood. Natuurlijk hoort hij bij het leven. Maar nu heeft hij zich toch zwaar vergist. Ik vier het leven en daag hem uit. Ontsteek het licht in kerken en kathedralen. Daar is hij bang voor. Tart hem. Daag hem uit. En wil hem zo een lesje leren voortaan de goede keus te maken.
Daar komt nog een belangrijke reden bij. Bij het afscheid zondag wenste Steven me een goede reis en vroeg: 'Wil je Charlotte van mij de groeten doen als je boven op de Pyreneeën staat?'
Wie houdt me tegen...?
Ik hoop en bid dat Rinske en Steven elkaar door hun verdriet in liefde en trouw kunnen vasthouden en steunen. En geïnspireerd door Charlotte langzaam maar zeker hun weg door het leven weer kunnen vinden. Om het te vieren! Samen met wie om hun heen staan....

Dag 72 Terugreis naar Condom

Er zijn maar drie andere passagiers. Bij vertrek uit Auch. Ik zit in de bus naar Condom. Rond half acht kom ik daar aan. De terugreis is wel wat anders verlopen dan verwacht.
Vijf uur is wel wat vroeg. Toch zijn we al op Schiphol. Drie uur opgestaan. Marja brengt me. De vlucht vertrekt stipt op tijd. Een kalme vlucht met weinig grondzicht. Wij vliegen in de stralende zon boven een wolkentapijt. Landen alleen in Toulouse in plaats van in Pau. Door dichte mist is Pau gesloten. Ik besluit vanaf Toulouse naar Condom te reizen. Dat is bijna even ver. En ik kan gelijk op pad.
Dacht ik. Als ik mijn bagage krijg, is mijn verzend- annex regenhoes aan flarden. En de toptas zwaar beschadigd. Er zit een flink gat in.
Misschien ook wel heel symbolisch. Naast een kras op mijn ziel een scheur in mijn rugzak. Het eerste doet veel meer pijn. Maar wel gedoe dus. Via het thuisfront contact met Transavia. Hebben geen desk in Toulouse. Dan naar de stad om een nieuwe regenhoes te kopen. Intussen bedacht wat te doen met de rugzak (tape kopen en plakken, morgen). De mist is al lang opgetrokken. De temperatuur 'ouderwets' Zuid-Frankrijk. Heet dus. Even op terras in Auch. Mijn bus naar Condom vertrekt over ruim een uur (18.15). Mijn broeder is daar al en wacht vol ongeduld op me. Heeft zelfs een hotel geregeld met AC! Wat die allemaal van plan is.... geen idee. Het wordt in ieder geval gezellig.
Morgen een rustdag. Komt nu supergoed uit. Kan ik mijn spullen repareren. Woensdag weer op pad.

Dag 71 Van Varaire naar Cahors (32 km)

Met een droef gevoel vervolgen we onze reis. Een lange etappe over stenige paden. Ik krijg er weinig van mee. De gedachten tollen door mijn hoofd. Onderweg ontmoeten we een Duits stel. Zij (Suzanne) lerares op een middelbare school in Hamburg. Lange tijd adjunct-directeur geweest. Dat heeft ze ruim tien jaar gedaan. Nu kiest ze er voor om weer lerares te zijn. Haar man (Torsten) is een voormalig Duits bokskampioen. Een prettige, vriendelijke, aardige man. 16 Jaar geleden is hij door een auto aangereden. Na een lange coma is hij gedeeltelijk hersteld. Zijn linkerkant is deels verlamd. Meer dan een uur loop ik met haar samen. We praten over elkaars leven en ervaringen. Het is heerlijk om de troostende nabijheid van een ander te ervaren.
Paul belt. Hij heeft het nieuws ook vernomen. Is er natuurlijk erg van geschrokken. Hij komt ook naar huis. Vandaag onderbreek ik mijn pelgrimsreis. Mijn voeten staan nu stil. Woensdagavond zijn we thuis. Morgen moeten nog diverse zaken geregeld worden. Daarna hervat Han de reis. Ik sluit dan enkele etappes verder weer aan. Vermoedelijk op zondag of maandag a.s. Dan hervat ik mijn dagelijkse verslagen. Nu past alleen stilte....
Vandaag heb ik de hele dag een Taizelied in mijn hoofd. 'Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft, vuur dat nooit meer dooft. Als alles duister is...'
Bij aankomst in Cahors gaan we gelijk naar de Kathedraal. Ik ontsteek een kaars. Deze kaars blijft voor altijd branden. En ik sta stil...
Totaal na 65 etappes: 1.603 km

Dag 70 Van Cajarc naar Varaire (25 km)

Het slechte nieuws treft als een mokerslag. Charlotte (4 jaar) is overleden. Plotseling. Totaal onverwacht. Onder de handen van wie haar wilden helpen. Charlotte is het dochtertje van Rinske en Steven. Kleinkind van onze goede vrienden Ria en Berend. Nichtje van Rosell en Bas en Ceandra en Rijnier. Jong, vreugdevol leven in de knop gebroken. Leven dat geroepen is tot leven abrupt gestopt.Vanmorgen bij de eerste stop lees ik het slechte nieuws. In de zondagse sms van Gerdine. We zitten op een putdeksel. Het regent en de grond is dus nat. Het duurt even voor de ware impact van de mededeling tot me door dringt. Dit kan niet waar zijn!
Direct met Marja gebeld. Ben boos op haar, want ik krijg gelijk haar voicemail. Achteraf blijkt dat Berend haar belde met het slechte nieuws. Ik voel me in mijn ziel getroffen. Huilend vervolg ik mijn weg. Je moet door. Maar in een klap is alles anders. Wat eerst belangrijk leek is dat niet meer. Direct besloten dat Marja eerder naar huis reist. Ze is daar meer nodig dan hier. Ik onderbreek mijn reis en ga ook mee. In dit geval is de dood sterker dan het leven. Enkele dagen later hervat ik dan mijn pelgrimsreis. Die staat in een keer in een totaal ander licht. Vandaag zijn we in diepe rouw. Wij bidden dat de Eeuwige met zijn troostende nabijheid Rinske, Steven en de familie de kracht en de moed zal geven dit onvoorstelbaar grote verlies een plaats te geven.
Totaal na 64 etappes: 1.571 km

Dag 69 Van Figeac naar Cajarc (28 km)

Het is opeens een stuk minder druk op de Camino. Velen trekken in 10 dagen van Le Puy tot Figeac. Om daar te stoppen. Op de camping in Cajarc treffen we een Zwitsers meisje. Ze is een beetje verdrietig. De laatste dagen is ze mee gegaan met drie Franse jongens. En die zijn ook gestopt in Figeac. Ze wil door naar Santiago. Dus we zullen haar zeker nog treffen. Het is een lange etappe. Veel over (oorspronkelijke) stenige pelgrimspaden. We passeren dolmen en kruisen. Dolmen zijn reusachtige platte stenen die in het Stenen Tijdperk zijn opgericht.Cajarc is een klein stadje aan de Lot. De beroemde Franse schrijfster Francoise Sagan is er geboren. Francois Mitterand had in Cajarc een vakantiehuis. En Cajarc is het middelpunt van de teelt van saffraan in Frankrijk. Voor het eerst zien we op een zuidhelling allerlei planten uit het Middenlandse zeegebied. En horen we het knerpen van de cicades. We komen dus steeds zuidelijker. In Cajarc is het 'Festival der Nations'. Met dansgroepen en een spetterend feest 's-avonds. Op dat moment reizen de pelgrims al door dromenland.
Totaal na 63 etappes: 1.546 km

Dag 68 Van Livinhac-le-Haut naar Figeac (25 km)

In een lange stoet verlaten de pelgrims Livinhac. Het is mistig. En het miezert een beetje. Vannacht was er onweer en flinke regen. Dat hangt er duidelijk nog. De sfeer is herfstig. Alleen de temperatuur is veel hoger. Tijdens onze tocht is het diverse keren regenkleding aan en uit. We gaan wat minder snel dan gedacht. Gisteravond was ook wel heel erg gezellig. Met een zwoele temperatuur. En een 'Bag in box' rode wijn. Ik zeg er weinig van maar citeer Ruud: ' je kunt daarmee wat lastig je maat bepalen'. Diny, Marja, Janny en Ruud komen ons tegemoet vanuit Figeac. Zo lopen we de laatste kilometers samen. 's Middags slenteren we door Figeac. Bezoeken de 'l Eglise St.- Sauveneur. Halen daar ook een stempel in onze pelgrimspas. En genieten.
Totaal na 62 etappes: 1.518 km

Dag 67 Van Conques naar Livinhac-le-Haute (24 km)

Het lijkt wel of Conques ons vast wil houden. Ons wil verhinderen weg te gaan. Ons terug wil trekken. Want na het passeren van de klassieke pelgrimsbrug volgt een lange steile klim. De originele route van pelgrims om verder te trekken. Weg uit het diepe dal van de Dourdou waar Conques in ligt. Pas na 350 meter recht omhoog bereiken we de hoogvlakte. Op ruim 600 meter. Daarna voert onze weg over prachtig heuvelend bergland. Hoog boven de wijde omgeving. Uiteindelijk dalen we naar Decazeville op 210 meter. Om daarna weer te stijgen naar Chapelle Saint Roche (353 meter), en te eindigen in Livinhac (250 meter).
Daarmee zijn we terug in het dal van de Lot. Deze etappe wordt als middelzwaar gezien. En zonder tewillen bluffen; we hebben er weinig moeite mee. Los van een goede conditie zit het geheim ook in een vroeg vertrek. Deze etappe biedt weinig schaduw. En de zon kan dan een geduchte tegenstander worden. Daar hebben we op de camping geen last meer van. We komen er al aan rond 13.00 uur. En ons bedje is gespreid. In de middag arriveren ook Ruud en Janny. Goede vrienden van Han en Diny. Op terugweg van hun vakantie in de Pyreneeen. Vanavond gezellig barbecuen aan de boorden van de rivier de Lot. Morgen verkassen ze met ons mee naar Figeac en komen ons tegemoet lopen. Moeten zeo ok nog opschieten, want wij zijn behoorlijk snel! Wel heel gezellig allemaal. Ons pelgrimsbestaan krijgt hierdoor ook extra glans.
Totaal na 61 etappes: 1.493 km