Dag 120 Santiago de Compostela

Met de omhelzing van de buste van de Heilige Jacobus, achter het altaar in de kathedraal, sluit ik mijn camino af.
Sinds gisteravond regent het pijpenstelen. En de verwachting is dat de regen de komende dagen aanhoudt. Dus ook modder. Daar hebben we geen zin in. We hebben genoeg kilometers gemaakt. Daarom wijzigen we ons plan. Van veel andere pelgrims horen we dat ze dezelfde beslissing genomen hebben. Vandaag blijven we in Santiago. Morgen met de bus naar Finisterre. Blijven daar een nacht. Dinsdag weer terug naar Santiago.
Vanmorgen is Julia vertrokken. Met de bus naar Muxia. Morgen wil ze dan naar Finisterre trekken. 30 km! En ze is haar Credential vergeten. Daar belde ze over. Hopelijk zien we haar nog. Anders sturen we die op.
Onze 'lichting' pelgrims verdwijnt nu snel uit Santiago. Nieuwe komen er voor in de plaats. Tijd om op te stappen dus. Morgen Finisterre.

Dag 119 Santiago de Compostela

En eindelijk dringt het tot me door. Vanmorgen. Weer in de kathedraal. We hebben de Camino de Santiago voltooid! Het zit erop. Het is voorbij. Wat een geweldige belevenis. Wat een ervaring. Wat een reis. Wat een mensen. Wat een ontmoetingen. Wat een verhalen. Dat besef doet even de tranen in mijn ogen opwellen.
Onze Credential is ook binnen. Gistermiddag opgehaald bij het pelgrimsbureau. Het geeft een geweldig gevoel. Gisteravond samen met Isabelle (caminovriendin al uit Frankrijk) en Ghislain, haar man, gegeten. Reuze gezellig.
Vandaag dus weer naar de mis geweest. En het wierookvat slingerde weer!
Morgen wacht de 'Camino Finisterre'. 85 km. In drie dagen. De reis naar de 'Costa da Morte'. De 'Kust van de dood'. Of ook wel: de reis naar het einde van de wereld. Althans, zo werd dat vroeger gezien. Kaap Finisterre als het meest westelijke puntje van Europa. Een mythische en symbolische plek. Een plaats rijk aan rites en rituelen. Al van de Romeinen, die er de machtige zon in de zee zagen verdwijnen.
Voor de pelgrim die er aankomt zijn er een aantal rituelen. Tanja mailde me die. Allereerst neem je een bad in zee. Om je lichaam en geest van de reis te reinigen. Daarna verbrand je er kleding. Om daarmee symbolisch je reis te beëindigen. En tenslotte kijk je bij de vuurtoren, samen met de andere pelgrims, naar het ondergaan van de zon.
De volgende dag zal je als herboren, nieuw mens ontwaken. En het leven weer ingaan....

Dag 118 Van Pedrouzo naar Santiago de Compostela (22 km)

Met een machtig akkoord zet het grote orgel in. Onderaan is de enorme kabel in wel tien delen gesplitst. Onder begeleiding van de orgelklanken wordt het grote, manshoge, wierookvat langzaam opgehesen. En aan het slingeren gebracht. Eerst langzaam. Maar de tien mannen laten het vat al snel dwars over door de kathedraal van Santiago de Compostela suizen. In een werkelijk duizelingwekkende vaart. Daarbij raakt de kabel bijna de bovenkant van het hoog gotische gewelf. Een geluk om het mee te maken. Want het gebeurt maar zelden dat men het vat laat slingeren. En imposant.
Santiago de Compostela! Het eindpunt van onze lange, maar mooie pelgrimsreis. Vanmorgen zijn we er aangekomen. En via de ingang voor pelgrims de kathedraal binnen gegaan.
We zijn vroeg vertrokken. In de verte kraait een haan. Dichterbij hoor je het geluid van een autoweg. Achter de heuvel reflecteren de felle lichten van het vliegveld van Santiago op de wolken. De laatste etappe. We willen rond elf uur in Santiago zijn.
Onderweg Marja gefeliciteerd met haar verjaardag. Ik omarm haar met duizend armen...
De pelgrimsmis begint om twaalf uur. Maar je moet erg op tijd zijn. En het lukt. Tijdens de mis is de kathedraal stampvol. De mis is verder in vlekkeloos Spaans. Redelijk lastig te volgen dus. Een non met mooie stem doet de voorzang. Het machtige orgel begeleidt met warme klanken.
Eigenlijk besef ik nauwelijks dat we in Santiago zijn. Gisteren en vandaag voelde ik geen opwinding. Het voelt als een gewone etappe.
Misschien zijn we onderweg wat stiller. En we zijn al een paar dagen bezig de kilometers af te tellen. Alleen in de kathedraal en na afloop is het anders. Pelgrims feliciteren elkaar over het bereiken van Santiago. En vanmiddag haal ik mijn certificaat. De wachtrij ervoor is vanmorgen langer dan een uur.
Han heeft inmiddels met drie Australische vrouwen afgesproken. Vanavond gaan we champagne drinken en tapas eten op het bereiken van Santiago.
We verblijven in een eenvoudig pension. In een driebed kamer. Julia heeft een eigen sleutel. Dus die kan haar gang gaan. En wij kunnen ook na tien uur binnen (in alle albergues moet je voor tien uur binnen zijn en in bed!).
We blijven hier twee nachten. Zondag trekken we verder. Daarover morgen meer.
Totaal na 107 etappes: 2.724 km

Dag 117 Van Arzúa naar Pedrouza-Arca (19 km)

'Je kunt niet met een vrouw praten en tegelijk aan je bril denken,' zegt Han. Waar denk je dan wel aan? Denk ik. Het is net licht. Han trekt zijn trui uit. Hannie staat erbij. Hij legt zijn bril op een caminopaaltje. En gaat verder. En ontdekt anderhalve km later dat hij zijn bril vergeten is. Wij draaien dus om en gaan terug.
En dan ontstaat een komische situatie. Iedereen vraagt zich af waar we mee bezig zijn. Velen kennen ons. 'Santiago is de andere kant op'. Bril vergeten dus. En iedereen heeft hem zien liggen! En laat dat zo. In hoop dat de rechtmatige eigenaar zich herinnert waar deze lag. En wat gebeurt? Vijfhonderd meter voor het paaltje komt onze caminodochter Julia breed grijnzend aan. Zwaaiend met de bril. Ze had hem herkend en ons van ver zien naderen. De bril is vervolgens het gesprek van de dag. Want iedereen wil weten of we hem terug gevonden hebben.
Santiago is nu wel erg dichtbij. Nog 1 etappe. Morgen komen we er aan. Op de verjaardag van mijn zo teerbeminde Marja. Dubbel feest dus. Daarmee is onze reis nog niet voltooid. We gaan door naar Finnisterre. Daarover later meer.
Pas op donderdag 8 oktober vliegen we weer naar huis. Rond 17.30 uur hoop ik mijn lange, fantastische en inspirerende tocht ritueel af te sluiten. Door te voet de Holthuizerdreef op te wandelen. Wie dat wil meemaken is welkom. De precieze tijd komt nog op de website. Kijk een uur tevoren even of het nog klopt i.v.m. vertragingen. De donderdagavond is dan voor ons gezin. Op vrijdag vieren we de verjaardag van Marja en mijn thuiskomst.
Maar eerst morgen: Santiago de Compostela....
Totaal na 106 etappes: 2.702 km

Dag 116 Van Palas de Rei naar Arzúa (29 km)

Soms heb je als pelgrim weinig keus. Gistermiddag mijn wasje wat laat gedaan. De droogplaats werkte slecht. Dus onderbroek en hemd vochtig meegenomen. Vanmiddag dus de keus tussen een 'schone' vochtige onderbroek of een bezwete. Toch maar voor de 'schone' gekozen. De gebruikte hangen nu trots buiten aan de lijn. Op een uitstekende plaats.
Buenos dias. Ola. Buen camino. Het blijft maar doorgaan. De hele dag. Pelgrims groeten elkaar. Hebben een band. Horen tot een andere kaste. En het is leuk. Zeker als je erbij hoort.
Gisteravond naar de mis geweest. Met Julia. Ze was een beetje boos en teleurgesteld na afloop. Het was en 'ouderwetse' mis. Wat een verschil met de inspiratie van een paar dagen geleden in Triacastella. Vandaag sprak ik er met haar over. Daarbij zei ze dat ze eigenlijk meer religiositeit verwacht had op de Camino. Eigenlijk begrijp ik dat wel. Er zijn wel plaatsen waar je dat in kerken of albergues vind, maar die moet je weten. Voorzover ik weet is er geen bron waar je die informatie kunt halen. Daar moeten we toch wat aan doen.
De route vandaag is lang en mooi. We passeren Melide . Wereldberoemd om de octopus die je er kunt eten. Dat wil Julia ook wel. In het beroemdste restaurant: 'Pulperia A Garnacha'. Ik mee. Laat ik het erop houden dat ik geproefd heb. De Spanjaarden zaten te smullen. Ieder zijn lekkernij.
Han is ook weer op de camino. Gestart in Melide. Halverwege de etappe van vandaag. En het gaat goed. Morgen weer een hele etappe. Voor Julia is de etappe te lang. Teveel last van haar voetwonden. Een paar km voor Arzua blijft ze in een Albergue. Geen probleem. Ook dochters moet je loslaten. Morgen of vrijdag komen we haar wel weer tegen.
Vanavond bieren we met Bert en Hans. Zij hebben ook de hele tocht gedaan vanuit Nederland.
Santiago komt steeds dichterbij. Nog maar twee dagen. 38 km. Santiago here we come.....
Totaalna 105 etappes: 2.683 km

Dag 115 Van Portomarín naar Palas de Rei (24 km)

De stroom pelgrims lijkt oneindig. Met Julia (onze caminodochter) neem ik even een pauze. En vanaf waar we zitten, zien we vele pelgrims passeren. Velen kennen we. Van gezicht of omdat we ze gesproken hebben. Velen zijn nieuw voor ons. Han neemt nog een dag rust. Morgen gaat hij weer mee. Vermoedelijk voor een deel, want de etappe is nogal lang.
Voor onze pauze passeren we Sylvia (38). Woont en werkt in Barcelona. Als medisch secretaresse op de eerste hulp. Een week geleden trof ik haar voor het eerst. Ze is een heel sociale, heel kwetsbare vrouw. Ze is beweeglijk en actief. Probeert het iedereen naar de zin te maken. Maar twijfelt voortdurend aan zichzelf. Volstrekt overbodig. Ze straalt zoveel positiefs uit. Gisteravond schoof ze aan bij oms eten. Gezellig. En natuurlijk kom je in gesprek. Maar hoe maak je iemand die zo aan zichzelf twijfelt duidelijk hoe waardevol ze is? Ze vond het in ieder geval fijn. Misschien heeft ze er wat aan.
Vanmorgen ging ze maar kort mee. Vanmiddag troffen we haar weer voor de Albergue Municipal (€ 3,-- per nacht). Die was toen vol. Heb nog aangeboden dat ze voor € 1,50 bij mij in bed mocht slapen. Dat wilde ze niet. Snap je dat nou?
Santiago komt in zicht. Nog maar 65 km! En morgen 25 tot 30 km. Het gaat nu snel....
Totaal na 104 etappes: 2.654 km

Dag 114 Van Sarria naar Portomarin (24 km)

We zijn al aardig intiem met elkaar. Misschien al wel twee weken geleden kwamen we elkaar voor het eerst tegen. Daarna hebben we elkaar gesproken. Drie dagen geleden een uurtje samen opgelopen. Toen kreeg ik een heerlijk fris snoepje! Dat was op de zware etappe naar O Cebreiro. En eergisteren zat ik op haar bedrand. En hebben we heerlijke nootjes gegeten. 's Middags. Volledig gekleed. Zij strekte even haar benen na de etappe van die dag. Het moet niet gekker worden. Toch?
Ik heb het over Yvonne (51). IC verpleegkundige in het Erasmusziekenhuis in Rotterdam. Ze trekt op met haar Spaanse Caminovriendin Angelika. Wat een leuk en gezellig mens. Guitig. In combinatie met een zekere beslistheid. Wandelt ieder jaar in haar vakanties. Nu dus de Camino. Die is heel anders. Of, zoals iemand mij zei, de Camino moet je beleven. Het is onmogelijk erover te vertellen. En dat is zo.
Vandaag weer een belangrijke mijlpaal. De aanduiding met 'Santiago 100 km' gepasseerd. Het is nu zelfs nog maar 95 km. Julia is mee. Kon ze me mooi op de foto zetten. Gisteren in het hospitaal aan een serieuze voetinfectie geholpen. Nu gaat het behoorlijk goed. Veel minder pijn.
Opvallend zijn de zeer vele Spanjaarden die in Sarria zijn gestart. Die leggen zo de minimale afstand van 100 km af. Die is nodig om je certificaat bij de kathedraal te krijgen. Vanavond zien we er al weer een heleboel met blessures.
De etappe is weer wonderschoon. Het prachtige weer houdt ook nu nog aan. Han gaat steeds beter. Morgen nog een dag rust. Dan weer aan de bak. Santiago: Here we come...
Totaal 103 etappes: 2.630 km

Een oproep voor Karlien: wil je me een mail sturen? Dan kan ik eenvoudiger reageren zodra ik terug ben (ad.huson@gmail.com). Dat geldt ook voor de anderen die nog graag een reactie krijgen.